Theo đó, số vụ việc phát sinh, thu nộp ngân sách Nhà nước (NSNN) qua công tác chống GLTM năm sau luôn cao hơn năm trước. Những tháng đầu năm 2017, công tác thu NSNN đạt gần 22.000 tỷ đồng, xử lý gần 6.000 vụ vi phạm, nộp ngân sách 6.128 tỷ đồng, tăng 19,28% so cùng kỳ năm 2016.
Các con số trên cho thấy, GLTM tại một số tỉnh biên giới phía Bắc (gây ảnh hưởng đến Hà Nội và các thành phố lớn) vẫn diễn biến hết sức phức tạp. Mặc dù các lực lượng chức năng đang tập trung lực lượng, tiến hành đấu tranh, nhưng do khó khăn từ nhiều mặt nên hiệu quả vẫn chưa cao. Trong khi đó, hoạt động của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi hơn, xuất hiện nhiều phương thức thủ đoạn mới, có tổ chức. Hàng hóa vi phạm cũng đa dạng, tập trung nhiều vào các nhóm mặt hàng cấm, hàng hóa có thuế suất cao, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng tiêu dùng thiết yếu…
Theo Cục Quản lý Thị trường (Bộ Công Thương), vấn nạn GLTM tập trung chủ yếu vào mặt hàng may mặc, thiết bị điện tử, đồ gia dụng, hàng tiêu dùng, thực phẩm chức năng (TPCN), phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… Các đối tượng thường dùng thủ đoạn mua hàng hóa, nguyên liệu bán thành phẩm với giá rẻ, không được kiểm soát chất lượng, không rõ nguồn gốc và bao bì, nhãn mác nhái các thương hiệu nổi tiếng. Sau đó, tổ chức đóng gói thủ công hoặc sử dụng dây chuyền, máy móc thô sơ để gia công, pha trộn, dán nhãn và cung cấp ra thị trường. Từ đó, trà trộn với hàng thật, đưa đi khắp nơi, nhất là Hà Nội và các thành phố lớn, gây hại cho sức khỏe con người cũng như hoạt động SXKD của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Lý giải một trong những nguyên nhân quan trọng, chưa giải quyết được thực trạng trên, hầu hết đại diện BCĐ 389 các tỉnh cho biết, công tác triển khai đấu tranh vấn nạn này hiện nay vẫn còn nhiều bất cập như: Việc tổ chức, điều hành chưa chặt chẽ; Các văn bản pháp luật còn chồng chéo; Trang thiết bị chuyên dùng của các lực lượng chức năng còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ… Đặc biệt, các đối tượng thường lợi dụng quy trình thủ tục hải quan để gian lận, trốn thuế như: Khai báo sai mã hàng, số lượng, chủng loại…; Lợi dụng chính sách quà tặng để nhập khẩu trái quy định hàng hóa có giá trị cao. Có trường hợp, doanh nghiệp khai nhập khẩu một mặt hàng, nhưng khi bị kiểm tra, phát hiện nhập tới 9 mặt hàng. Thậm chí, lợi dụng kẽ hở của luật pháp, có hiện tượng hình thành đường dây buôn lậu được phân chia công đoạn từ nhập lậu, vận chuyển đến tiêu thụ đối với một số mặt hàng có thuế nhập khẩu cao như rượu, thuốc lá, vải ngoại, hàng điện tử…
Đại diện Cục Cảnh sát phòng chống buôn lậu (C74, Bộ Công an) nêu, nhiều văn bản luật hiện nay còn có quy định chồng chéo, không phân định rõ hàng cấm hay hàng kinh doanh có điều kiện. Do đó, đã dẫn đến tình trạng các địa phương phía Nam, khi bắt được thuốc lá buôn lậu nhưng không biết xử lý ra sao, hay đại diện Chi cục QLTT Hà Nội cho rằng, các hoạt động GLTM vẫn phức tạp. Đề nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư 64/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính - quy định rõ ràng những trường hợp được truy xuất hàng hóa; Trong quyết toán thuế, doanh nghiệp phải cung cấp hóa đơn để truy xuất nguồn gốc hàng hóa...
Ngoài nguyên nhân cơ bản trên, còn có một số nguyên nhân khác. Do vậy, để đẩy lùi, giải quyết thực trạng tình hình GLTM hiện nay, đòi hỏi vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cơ quan, đơn vị chức năng cần quyết liệt, quan tâm, kiểm tra, đôn đốc hơn nữa. Cán bộ, nhân viên thi hành công vụ phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, luôn rèn luyện phẩm chất đạo đức, tránh tha hóa, biến chất, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, tiếp tay cho các đối tượng gian lận.
Theo đại diện Cục Phòng chống tội phạm ma túy (Bộ Công an), cần có sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, thể hiện rõ vai trò trong chỉ đạo, điều hành của BCĐ 389 Quốc gia, các bộ, ngành, địa phương. Trong đó, chính quyền các cấp, lực lượng chức năng cơ sở cần đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát tại địa bàn, nhất là các vùng biên giới trọng điểm, các cửa khẩu đường bộ, đường biển, đường hàng không.
Kết luận buổi Giao ban, ông Đàm Thanh Thế - Chánh Văn phòng Thường trực BCĐ 389 Quốc gia yêu cầu, BCĐ 389 các bộ, ngành, địa phương cần tích cực thực hiện hiệu quả Nghị quyết 41/NQ-CP của Chính phủ; Triển khai các kế hoạch đấu tranh đối với các mặt hàng trọng điểm như thuốc lá, TPCN, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật…; Kiên quyết xử lý trách nhiệm cụ thể đối với từng cán bộ công chức, quản lý, phụ trách địa bàn, lĩnh vực và người đứng đầu địa phương nếu để xảy ra buôn lậu, SXKD hàng giả phức tạp, kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân. Bởi GLTM luôn được Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, nhất là người tiêu dùng, người làm ăn chân chính đặc biệt quan tâm.
Kiên Trung
