Thời gian qua, việc một số nhà xuất bản (NXB) công bố giá sách giáo khoa (SGK) mới với mức giá cao hơn nhiều lần giá SGK được bán tại các năm trước đã nhận được sự quan tâm của dư luận xã hội.

Không còn độc quyền xuất bản SGK

Liên quan đến nội dung này, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, hiện, SGK giáo dục phổ thông đang được quản lý theo quy định tại Luật Giáo dục, Luật Giá, trong đó giá SGK được thực hiện theo quy định tại pháp luật về giá, thuộc danh mục mặt hàng thực hiện kê khai giá, nhưng không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, bình ổn giá.

Theo quy định tại Luật Giá và các văn bản hướng dẫn thì kê khai giá là việc tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ gửi thông báo mức giá hàng hóa, dịch vụ cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi định giá, điều chỉnh giá đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc diện phải kê khai giá; cơ quan tiếp nhận kê khai giá thực hiện tiếp nhận và rà soát văn bản kê khai giá, trong đó rà soát nội dung về ngày thực hiện mức giá kê khai, bảng kê khai mức giá, phần giải trình lý do điều chỉnh giá theo quy định.

Vừa qua, Bộ Tài chính đã tiếp nhận 3 bản kê khai giá của 3 NXB, trong đó tiếp nhận văn bản kê khai giá bao gồm: Bảng kê khai mức giá, bảng xây dựng hình thành mức giá bán SGK.

"Đây là trường hợp lần đầu các NXB thực hiện kê khai giá bộ SGK mới với cơ quan quản lý Nhà nước chứ không phải là kê khai điều chỉnh giá", Cục quản lý giá khẳng định.

Trước đây, chỉ có NXB Giáo dục được quyền xuất bản SGK, thì nay, theo chương trình đổi mới SGK phổ thông, có 3 NXB thực hiện cung ứng SGK ra thị trường.

Cục Quản lý giá cho biết, trước đây chi phí tổ chức bản thảo lần đầu do Nhà nước đầu tư, hỗ trợ trong giá bán SGK nên giá thành có giảm hơn so với SGK đã được xã hội hóa. Trong bảng kê khai giá được các NXB gửi đến bao gồm: Chi phí giấy, công in, nhuận bút, tổ chức bản thảo, chi phí quản lý, chi phí lưu thông, bán hàng, chi phí tích hợp công nghệ 4.0, lợi nhuận của NXB... cho thấy các khoản chi nhiều hơn trước. Vì vậy, nếu chỉ so sánh đơn thuần về mức giá của các bộ sách thì so với bộ sách lớp 1 cũ (Bộ sách đã được dùng cho năm học 2019 - 2020), bộ SGK mới có mức giá cao hơn.

Tuy nhiên, Cục Quản lý giá cho rằng việc so sánh này chưa tương đồng, do việc biên soạn, xuất bản 1 bộ sách mới có những điểm khác biệt so với bộ sách trước đây để đáp ứng các yêu cầu về cải cách giáo dục trong tình hình mới như yêu cầu về chất lượng, hình thức, mẫu mã, cạnh tranh, không hỗ trợ từ ngân sách chi phí tổ chức bản thảo lần đầu.

Ngoài ra, xét về số lượng của bộ sách thì số lượng cuốn SGK trong bộ sách mới (từ 9-10 cuốn) nhiều hơn số lượng quyển sách trong bộ SGK cũ chỉ có 6 cuốn.

Kiểm soát bằng hình thức định giá tối đa

Theo đánh giá của Cục Quản lý giá, về lâu dài, với việc xã hội hóa việc biên soạn SGK sẽ tạo nên sự cạnh tranh khốc liệt giữa các NXB thông qua chất lượng cũng như giá bán và quyền lựa chọn thuộc về người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu thực hiện xã hội hóa hiện nay, các chi phí hình thành SGK do các NXB tự trang trải và có thể việc tự định giá ở mức cao so với nhu cầu của xã hội. Việc này tác động trực tiếp đến người dân, đặc biệt đối với người dân ở những vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế khó khăn.

Dư luận và nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng cần có giải pháp để điều tiết giá đảm bảo công bằng giữa các NXB. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu thực hiện mục tiêu về an sinh xã hội, đặc biệt cho các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng có kinh tế khó khăn.

Vì vậy, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ GD&ĐT đề xuất, báo cáo trình Chính phủ phương án quản lý giá SGK sao cho phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của Việt Nam. Trong đó, hai Bộ đã báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung mặt hàng SGK vào danh mục Nhà nước định giá bằng hình thức định giá tối đa thực hiện theo quy định của Luật Giá.

"Đây sẽ là công cụ hữu hiệu để thực hiện điều tiết giá đối với mặt hàng SGK trong bối cảnh bước đầu thực hiện xã hội hóa đối với việc cung cấp mặt hàng này", Cục Quản lý giá nhấn mạnh.

Theo đó, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét phương án giá của các NXB đề xuất và sẽ rà soát tính hợp lý, hợp lệ của từng yếu tố cấu thành giá SGK; tính toán hài hòa lợi ích của các NXB và khả năng chi trả của đối tượng sử dụng để ban hành giá tối đa cho 1 bộ sách để thực hiện chung.

Theo Thời Báo Kinh Doanh